Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve Brunei Darusselam Sultanı Haji Hassanal Bolkiah Mu’izzaddin Waddaulah’ın, Cumhurbaşkanlığı Külliyesi’nde baş başa yaptıkları görüşme ve heyetlerin bir araya gelmesinin ardından çeşitli anlaşmaların imza törenine geçildi.
İmzaların atılmasının ardından iki lider ortak basın toplantısı düzenledi.
Brunei Darusselam Sultanı Waddaulah ve heyetini Ankara’da misafir etmekten büyük bir memnuniyet duyduğunu belirten Cumhurbaşkanı Erdoğan, Brunei Darusselam Sultanı Waddaulah’ın 2012’deki Türkiye ziyaretinin, devlet başkanı düzeyindeki ilki teşkil ettiğini hatırlattı.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, kendisinin de aynı yıl Başbakan olarak Brunei’ye ziyarette bulunduğunu, ardından iki ülke büyükelçiliklerinin 2013’te karşılıklı faaliyete geçirilerek ilişkilere ivme kazandırıldığını aktardı.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, “Kıymetli kardeşimle bugün yaptığımız görüşmelerde ikili münasebetlerimizi kapsamlı bir şekilde ele aldık. İş birliğimizi ileriye taşıma kararlılığımızı teyit ettik. Ekonomik ve ticari ilişkilerimizi çeşitlendirecek yatırım alanlarına ilişkin fikir teatisinde bulunduk. Savunma sanayi, inşaat, tarım, turizm, sağlık, enerji, bilişim, İslami finans ile helal üretim alanlarında iş birliği imkânlarını değerlendirdik.” dedi.
“Türk dizileri ve filmleri kardeşlerimizce yakından takip ediliyor”
İmzalanan anlaşmalarla ilişkilerin ahdî zeminini tahkim ettiklerini belirten Cumhurbaşkanı Erdoğan, şunları kaydetti:
“Kültür ve eğitim alanlarındaki iş birliğimiz, beşerî bağlarımızı güçlendiriyor. Okçular Vakfımızın, büyükelçiliğimizin ve Yunus Emre Enstitümüzün katkılarıyla Brunei’de Türk Okçuluğu dersleri veriliyor. Türkçe kurslarına Bruneili kardeşlerimiz yoğun ilgi gösteriyor. Türk dizileri ve filmleri kardeşlerimizce yakından takip ediliyor. Bu şekilde beşerî ilişkilerimiz her geçen gün daha da kuvvetleniyor. Görüşmelerimizde güncel, küresel meseleler üzerinde de durduk. Filistin, Rohingya ve İslam düşmanlığı gibi konuları ve Ukrayna savaşını ele aldık. Asean ve İslam İş Birliği Teşkilatı başta olmak üzere bölgesel ve uluslararası platformlarda iş birliğimizi arttırmanın önemine değindik. Bütün bunlarla beraber bu ziyarete vesile teşkil eden 11 vilayetimizdeki deprem felaketi üzerinde hassasiyetle durma imkânı bulduk. Kendilerine deprem hakkında 12 dakikalık filmi izlettik ve kendileri de bu felaketi bizzat görünce hakikaten bunun boyutunu daha da derinlikli olarak anlamış oldular.”
Cumhurbaşkanı Erdoğan, dost ve kardeş Brunei halkına selamlarını ileterek “Ülke ve millet olarak yaşadığımız bu zor günlerde Brunei Sultanlığı’nın sergilediği dayanışmayı asla unutmayacağız.
Kıymetli kardeşim Sultan Bolkiah’a ve heyetine ziyaretleri için tekrar teşekkür ediyorum.
Yaklaşan Ramazan-ı Şerif’in ülkelerimiz, İslam âlemi ve tüm insanlık için hayırlara vesile olmasını Rabb’imden niyaz ediyorum.” diye konuştu.
Brunei Sultanı Waddaulah, basın toplantısında konuştu
Konuşmasının başında, Türkiye’de yaşanan deprem felaketi nedeniyle Türk halkına taziyelerini sunan Waddaulah, “Çok yıkıcı depremler sonucunda meydana gelen felaket sonrasında Brunei her zaman Türkiye ile dayanışma içindedir ve elinden gelen her şekilde, yapabileceği her şekilde yardım etmeye de hazırdır. Eminim ki hükûmetin çabalarıyla ve Türk insanının dayanıklılığı ve gücüyle Türkiye, bu trajediyi de atlatacak ve hatta daha güçlü hâle gelecektir.” ifadelerini kullandı.
Waddaulah, Cumhurbaşkanı Erdoğan ile görüşmesinde ikili, bölgesel ve uluslararası konuları ele aldıklarına işaret ederek “Devlet Başkanı düzeyinde yaptığım 2012’deki son ziyaretten sonra, ben iki ülke arasındaki ilişkilerin çok büyük gelişme kaydettiğini görmekten çok büyük memnuniyet duyuyorum.” değerlendirmesinde bulundu.
İki ülke ilişkilerinde eğitim, savunma ve ekonomik iş birliğini daha da arttırmayı amaçladıklarını ve bugün birçok alanda anlaşma imzaladıklarını anlatan Waddaulah, bugün imzalanan anlaşmalar sayesinde iş birliğini artırma amacına daha kolay ulaşacaklarını dile getirdi.
“Cumhurbaşkanı Erdoğan’a Brunei’de birçok yatırım imkânı da olduğunu dile getirdim”
Waddaulah, Brunei devlet bursuyla Türk öğrencilerinin yüksek lisans çalışmalarını Brunei’de gerçekleştirebileceklerini belirterek şunları kaydetti:
“Sayın Cumhurbaşkanıyla (Erdoğan) yeni alanlarda iş birliği yapma konusunda da fikir teatisinde bulunduk. Örneğin sanat ve kültür, tarım ve gıda sektörü ki bu alanda Türkiye’nin çok büyük bir deneyimi ve uzmanlığı var. Brunei’nin de Güneydoğu Asya’da oldukça stratejik bir konumu var ve gerçekten çok hızlı gelişen bir ada. Dolayısıyla sayın Cumhurbaşkanı Erdoğan’a Brunei’de birçok yatırım imkânı da olduğunu dile getirdim. Aslında her iki ülkenin de büyük yatırım fırsatları var.”
Görüşmede, Myanmar’daki durum da dâhil olmak üzere ASEAN’daki son gelişmeleri ele aldıklarını bildiren Waddaulah, “5 maddelik uzlaşmanın uygulanmasının gereğinin altını çizdik. Türkiye’nin bu noktada ASEAN’ın sektörel diyalog ortağı olarak katkısını ve önemini belirtmek isterim.” görüşünü paylaştı.
Filistin’e destek mesajı
Brunei Darüsselam Sultanı Waddaulah, Türkiye’nin İslam İş Birliği Teşkilatı’na verdiği desteğin de altını çizerek “Bu bağlamda bir kere daha vurgulamak isterim ki Brunei, Filistin ile dayanışma içindedir. İsrail’in sürekli saldırılarını da kınamaktadır.” mesajını verdi.
Ukrayna’daki çatışmaların ve gerilimin artışıyla ilgili endişelerini de dile getirdiklerini söyleyen Waddaulah, “(Ukrayna’nın) Toprak bütünlüğü ve egemenliğin önemini ve bu çatışmanın barışçıl yollarla çözülmesi gerektiğini söyledik. Bu bağlamda Türkiye’nin Karadeniz Tahıl Girişimi’nin imzalanması konusunda olumlu katkılarını büyük takdirle karşılıyoruz. Aynı zamanda aktif bir şekilde arabuluculuk yaparak Rusya-Ukrayna arasındaki gerilimin azaltılmasına yaptığı katkıyı büyük takdirle karşılıyoruz.” ifadelerini kullandı.
Sultan Waddaulah, görüşmenin sonunda iki ülke ilişkilerinin iyi durumda olduğunu ve daha da gelişerek güçleneceğini belirterek Cumhurbaşkanı Erdoğan ve Türkiye halkına misafirperverlikleri için teşekkür etti.
Basın toplantısının ardından Cumhurbaşkanı Erdoğan, Cumhurbaşkanlığı Külliyesi’nde Sultan Waddaulah onuruna resmî akşam yemeği verdi.
